Genleştirilmiş polistiren (EPS) blok (geofoam blok) mekanik ve fiziksel özellikleri ürün sınıfları bazında ilgili standartlarla belirlenmiş, yüksek mukavemet/yoğunluk oranına sahip, geoteknik mühendisliği uygulamalarında kullanılan, kapalı gözenekli, hafif bir geosentetik malzemedir.
Geofoam blok granüler polistiren boncukların ön şişirme, dinlendirme ve kalıplama aşamaları neticesinde üretilirler. Geofoam bloklar ülkemizde genelde 100 – 120 cm genişliğinde, 200 – 500 cm uzunluğunda, 50 – 60 cm yüksekliğinde prizmatik bloklar eklinde üretilirler. Hafif ağırlıklı olmaları sebebiyle arazide ağır iş makinelerine gereksinim duyulmadan, kolayca taşınarak yerlerine yerleştirilirler.
Geofoam bloğun, kapalı gözenekli yapıya sahip olmasından dolayı, su emme kapasitesi düşüktür. Mekanik özelliklerinin yoğunlukla iyileştiği, kontrollü ve kanıtlanmış üretim teknolojisi ile üretilen, doğada çözünmeyen, geri dönüşüme uygun, sahada imalatı kolay hafif bir dolgu malzemesidir. Bu fiziksel ve mekanik avantajlarından ötürü çeşitli geoteknik mühendisliği uygulamalarında geleneksel yöntemlere alternatif bir geoteknoloji olarak 1972 yılından itibaren kullanılmaktadır.
İmalat süresinin çok kısa ve uygulamanın kolay olması, ağır işçilik gerektirmemesi, geleneksel yöntemlere göre hızlı ve ekonomik çözümler üretmesi nedeni ile geofoam uygulamaları hem ülkemizde hem de dünyada yaygınlaşmaktadır.
Geofoam, yoğunluğu ile basınç mukavemeti de artan bir malzeme olup, basınç mukavemeti/yoğunluk oranı diğer hafif dolgu malzemelerine göre yüksektir. Proje özelindeki deformasyon kriteri ve tasarım yükleri göz önünde bulundurularak geofoam blok tasarımı yapılır. Geofoam’un en önemli avantajlarından birisi monotonik yükleme deneyi için deney koşullarının ve yükleme altındaki davranışının uluslararası standartlar ile belirlenmiş olmasıdır.
ASTM D6817’e Göre Geofoam Blok Malzeme Tanımları ve Asgari Fiziksel ve Mekanik Özellik Performans Kriterleri
| Malzeme Tanımı (ASTM D6817) | Yoğunluk (kg/m3) | %1 Birim Boy Kısalmadaki Basınç Mukavemeti (kPa) | %5 Birim Boy Kısalmadaki Basınç Mukavemeti (kPa) | %10 Birim Boy Kısalmadaki Basınç Mukavemeti (kPa) |
| EPS12 | 11.2 | 15 | 35 | 40 |
| EPS15 | 14.4 | 25 | 55 | 70 |
| EPS19 | 18.4 | 40 | 90 | 110 |
| EPS22 | 21.6 | 50 | 115 | 135 |
| EPS29 | 28.8 | 75 | 170 | 200 |
| EPS39 | 38.4 | 103 | 241 | 276 |
| EPS46 | 45.7 | 128 | 300 | 345 |
TS EN14933’e Göre EPS Blok Malzeme Tanımları
| Malzeme Tanımı (TS EN14933) | Test Numunesi |
| %10 Deformasyondaki Basınç Mukavemeti (kPa) (kPa) | |
| CS(10)40 | ≥ 40 |
| CS(10)50 | ≥ 50 |
| CS(10)60 0 | ≥ 60 |
| CS(10)70 | ≥ 70 |
| CS(10)80 | ≥ 80 |
| CS(10)90 | ≥ 90 |
| CS(10)100 | ≥ 100 |
| CS(10)120 | ≥ 120 |
| CS(10)150 | ≥ 150 |
| CS(10)200 | ≥ 200 |
| CS(10)250 | ≥ 250 |
| CS(10)300 | ≥ 300 |
| CS(10)350 | ≥ 350 |
| CS(10)400 | ≥ 400 |
| CS(10)450 | ≥ 450 |
| CS(10)500 | ≥ 500 |
KAYNAKLAR
- ASTM D6817. Standard Specification for Rigid Cellular Polystyrene Geofoam
- TS EN 14933. Isı yalıtım mamulleri ve hafif dolgular- İnşaat mühendisliği uygulamaları için – Genleştirilmiş polistirenden (EPS) fabrikasyon mamuller – Özellikler.
- EN 14933. Thermal insulation and light weight fill products for civil engineering applications – Factory made products of expanded polystyrene (EPS) – Specification
- ASTM D4439. Standard Terminology For Geosynthetics